Cây hột mát

CÂY HỘT MÁT(THÀN MÁT)

A. Mô tả cây.

Cây hột mát thuộc họ cánh bướm còn có tên gọi khác là thàn mát, cây xa, có chiều cao trung bình từ 8m - 24m với các đặc điểm nhận dạng như sau:

• Lá kép lông chim, số lượng 5 - 7 hoặc 9 lá mọc đối nhau, phiến lá dai hoặc nhẵn, rộng từ 3cm - 4cm dài 7cm - 11cm, cuống lá khoảng 6mm - 7mm.
• Hoa có màu tím nhạt hoặc hồng, mọc từng chùm ở đầu cành hoặc kẽ lá.
• Quả hình quả giáp, dài khoảng 6cm rộng khoảng 3,5cm và không có cuống, mỗi quả chỉ có 1 hạt giống quả trứng màu nâu đỏ.

B. Phân bố và thu hái.

Cây hột mát thường mọc hoang trong rừng tập trung ở các tỉnh Nam Trung Bộ, phía Bắc Trung Bộ người dân thường trồng quanh vườn thành hàng rào, thường được thu hái vào tháng 05 tháng 06 hằng năm.

C. Thành phần hóa học.

Trong cây hột mát chứa một số thành phần hóa học như: Dầu, Gôm, Nhựa có độc tính đối với cá, ngoài ra còn một số thành phần nữa:

• Chất Retenon: Có tinh thể hình lăng trụ, nóng chảy ở nhiệt độ 2570 độ C, không tan trong nước, tác dụng với acid sunphuric có màu vàng đỏ.
• Chất có hình kim màu vàng tan chảy ở nhiệt độ 195 độ C, không gây độc với cá.
• Saponin: Trong đó có 1 saponin có độc tính trung bình và 1 saponin có tính acid.

Chất độc của cây hột mát chỉ tập trung ở lá mầm chứ không có ở vỏ, hạt.

D. Tác dụng dược lý.

Với các đặc tính trên, cây thàn mát thường được dùng để bẫy bắt cá bằng cách tán nhỏ bột rắc xuống suối, ao hồ. Cá sẽ bị say sau đó sẽ chết,  thời gian tùy theo cá to hay nhỏ liều dùng nhiều hay ít.

Lưu ý: Hiện nay cây hột mát chủ yếu được dùng để bẫy bắt cá diệt trừ sâu bọ chứ không được dùng làm dược liệu do cây chứa tính độc. Mặc dù độc tính của cây hột mát chỉ có tác dụng đối với cá và một số loài sâu bọ, không gây nguy hiểm cho người nhưng cũng không nên dùng, nếu có dùng thì phải cẩn thận.

Cảm ơn các bạn đã quan tâm đến bài viết!